Hızlı Git
Babil’in Asma Bahçeleri Efsanesi
İnsanoğlu dünyaya adım attığı ilk andan itibaren yiyecek yemeğe ve dinlenecek, kendini koruyacak bir yere ihtiyaç duymuştur. Uzun yıllar boyunca avcılık yaparak karnını doyurmuş ve göçebe olarak yaşamını sürdürmüştür. Zaman geçtikte bitkilerin nasıl ekildiğini, bunlardan nasıl ürün elde edilebileceğini öğrenmiş ve avcılıktan toplayıcılığa geçmiştir. Bu gelişme, göçebelikten yerleşik yaşama geçmeye zemin hazırlamıştır.
Tarihte hemen hemen bütün uygarlıklar, göçebe yaşamı bıraktıktan sonra tarımsal faaliyetlerin de gelişmesiyle beraber suyun yakınında olmaya çalışmış ve bu bölgelere yerleşmişlerdir. Yerleşik yaşama geçilmeye başlanmasıyla birlikte ilk bahçe örnekleri ortaya çıkmıştır. İlk bahçe örnekleri, kurulan uygarlıkların yerleştiği ilk yerlerden birinde, Aşağı Mezopotamya’da görülmektedir. Burası Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan ve çok verimli topraklara sahip olan bir bölgedir. İnsanlar bu topraklarda; tarım yapmış, zaman zaman oluşan su taşkınlarından korunmaya çalışmış, suyu yönlendirmeyi başararak kendi topraklarını sulamış ve aynı zamanda birlikte yaşamayı da öğrenmişlerdir.
Böylelikle insanlar farklı kültürlerin, farklı toplumların doğmasını sağlamışlardır. O dönemde neredeyse her uygarlık, çeşitli alanlarda ve birbirinden güzel sanat eserleri ortaya koymuştur. Bu eserler içinde belki de en önemlisi, Babillerin bahçe sanatında verdikleri en güzel örneklerden olan ve dünyanın yedi harikasından biri olarak gösterilen “Babil’in Asma Bahçeleri”dir.
Babil’in Asma Bahçeleri Nerede
Babil’in asma bahçeleri hangi ülkededir sorusunun cevabı Irak’tır. Aşağı Mezopotamya’da (Şimdiki Hillah yakınlarında) yer alan Babil Kenti, M.Ö. VII. ve VI yıllarında en görkemli dönemini yaşamıştır. Bu dönemde Babil, su baskınlarından korunmak ve topraklarını sulamak için çeşitli yöntemler geliştirmiş, kullandığı ileri düzeydeki tarımsal ve ticari teknikler sayesinde tarihin en gözde ve en nitelikli bahçe örneklerini sunabilmiştir.
Babil’in Asma Bahçeleri Hikayesi
M.Ö. 604-562 yılları arasında Babil Kralı II. Nabuchadnessar tarafından eşi Amytis için yaptırılmıştır. Amythis, Medes kralının kızıydı ve o dönemde iki ülke arasındaki ilişkileri daha da güçlendirmek amacıyla Nabuchadnessar ile evlendirilmişti. Amytis’in geldiği ülke oldukça yemyeşil ormanların bulunduğu, dağlık ve engebeli bir bölgede yer alıyordu. Oysaki Mezopotamya, hem düz bir coğrafyada yer alıyordu hem de iklimi çok sıcaktı. Bunun üzerine kral eşinin duyduğu memleket özlemini gidermek için yapay dağların olduğu ve bu dağlardan suların aktığı büyük teraslar yaptırmaya karar verdi. Bu teraslardan oluşan bahçe, “Babil’in Asma Bahçeleri”dir ve günümüzdeki Bağdat’ın 100 km. yakınında ve Fırat Nehri kıyısında yapılmıştır.
Babil’in Asma Bahçeleri Anlamı
Peki, neden isim olarak teraslarla ilgili bir sözcük konulmamış da “Asma Bahçeler” denilmiş? “Asma Bahçeler” ya da daha doğru bir ifadeyle“Asılı Bahçe” sözü, Yunanca kremastos ve ya Latince pensilis kelimesinin yanlış tercüme edilmesiyle günümüze kadar gelmiştir. Sözcük gerçek kullanımı “asılı” olarak değil teras, balkon gibi “sarkan” anlamına gelmektedir.
Babil’in Asma Bahçeleri Mimarisi
Babil’in Asma Bahçeleri”, birbirinden 2,5 m. yükseklikte kot farkları bulunan teraslardan oluşmaktadır. Çevresinde yer alan çölden yaklaşık 100 m. kadar yükseklikte bir tepe üzerinde ve 16.000 m2’lik bir alanda kurulmuş olan bahçe, sanki “çatı bahçesi” olarak düşünülmüş, büyük bir kısmında ise tuğla kullanılarak bölmeler yapılmış ve pergolalarla bütünlük tamamlanmıştır.
Babil’in Asma Bahçeleri Hakkında Bilgi
Yunanlı coğrafyacı Strabo’nun M.Ö. 1. Yüzyılda yaptığı tespite göre, bahçeler birbiri üzerinde belirli kot farklarıyla yükselen kübik direklerden oluşmaktadır. Bu direkler çatıların yükünü taşıyabilecek kadar sağlam bir konstrüksiyona sahiptir. Direklerin içlerinde belli büyüklükte oyuklar açılmıştır. Böylece bitkilerin, gösterişli ağaçların rahatlıkla yetişebilmesi için bu oyuklara toprak konulmuştur.
Asıl bahçe ise en üst terasta bulunmaktadır. Bu terasın üzeri asfalt benzeri bir maddeyle kapatılmış ve bu şekilde suyun aşağıya geçmesi önlenmiştir. Dönemin en sağlam yapı malzemesi ‘taş’tı. Mezopotamya’da taş bulmak zor olduğu için teraslarda bulunan kubbeler, taraçalar ve sütunlar pişmiş tuğla ve asfalttan yapılmıştır. Tuğlalar, saman parçaları ile karıştırılan kilin güneşte pişirilmesiyle yapılıyordu. Çimento işlevi gören ziftin tuğlalarla birlikte kullanılması sonucu oldukça dayanıklı ve sudan etkilenmeyen bir yapı ortaya çıkıyordu.
Babil’in Asma Bahçeleri Özellikleri
Bahçelerin şekli ise dikdörtgen biçiminde ve uzun kenarı 400 m. idi. Kemerler ve küp biçimindeki çeşmeler bahçenin bitkiler dışındaki diğer elemanlarını oluşturuyordu. Teraslara çıkmak için kullanılan merdivenler dönerek yükseliyordu. Bütün teraslar bitkilerle doluydu ve büyük ağaçlar en üst terasa kadar ulaşıyordu.
Bahçelerin bakımı için kullanılan suyun teraslara çıkarılması ise, Fırat Nehri’nden bahçeye doğru uzanan zincir pompalar yardımıyla sağlanmıştır. Zincir pompa sistemi, biri yukarıda diğeriyse su kaynağında olmak üzere iki büyük volana bağlı ve üzerinde kovalar bulunan bir sistemdir. Kaynakta dolan kova bu sistemler yukarıya çıkıyor ve bütün terasları suladıktan sonra tekrar aşağıya iniyordu.
Yunanlı tarihçi Diodorus’ göre bahçeler yaklaşık olarak 120 m. genişliğinde 120 m. uzunluğunda ve 25 m. yüksekliktedir. Bahçelerin oluşturduğu teraslar, çok büyük taş kütlelerden oluşmaktadır. Bu büyük taş bloklarının üzeri kamış, zift ve seramikle kaplanmıştır. Sulama sonucu teraslardan süzülerek akan suyun taşlara zarar vermemesi için ise en üst kısma kurşun levhalar yerleştirilmiştir. Levhaları üzerine ise büyük ağaçların ve bitkilerin yetişmesine fırsat verecek derinlikte toprak konulmuştur.
Babil’in Asma Bahçeleri Kalıntıları
Şehir yaşadığı istilalar nedeniyle kısa sürede görkemli dönemlerinden oldukça uzaklaşmıştır. Özellikle Pers Kralı Keyhüsrev’in Babil’i fethetmesinden sonra şehir kum altında kalmıştır. 20.YY’ da bu bahçelerin gerçekte var olmadığına dair pek çok söylenti ortaya çıkmıştır.
Babil’in Asma Bahçeleri Bulundu Mu
Alman arkeolog Robert Koldewey tarafından yapılan kazılar sonucunda bu söylentilerin hiçbir geçerliliği kalmamıştır. Kullanılan malzemenin büyük oranda tuğla olması ve kentten geriye çamurlu bir enkaz yığının kalması çalışmaları biraz zorlasa da Koldewey, Babil’i 14 yıl kazdıktan sonra kentin iç duvarlarını, dış duvarlarını, Babil Kulesi’ni, Nabuchadnessar Sarayının temellerini ve kentin ortasından geçen kraliyet yolunu gün yüzüne çıkarmıştır. Kazılarda kuzey kalesi olarak adlandırılan kısımda bulunan kuzey duvarı taştan örülmüştü. Bu durum Koldewey’in “Asma Bahçeleri’nin bodrum katını bulmuş olduğunu gösteriyordu. Kazılar devam ettikçe Yunanlı tarihçi Diodorus’un bahsettiği bazı yapıları buldu. Bunlardan biri de tabanında üç tane delik bulunan bir odaydı. Bu oda bahçenin en üst terasına su pompalanmasını sağlayan bölümdü.
“Babil’in Asma Bahçeleri”, peyzaj mimarlığı mesleğinin ortaya çıkmasını sağlayan ilk örneklerden ve ilk bahçelerden biridir. Bu ilk örnek öylesine başarılı olmuştur ki dünyanın yedi harikasından biri olarak seçilmiş ve böylelikle tüm insanlık tarafından tanınması sağlanmıştır.
Babil’in Asma Bahçeleri Hakkında Daha Uzun Bir Yazımızı Okumak İçin Tıklayınız.
