Hızlı Git
Çevre analizi terimi, bir tasarıma başlamadan önce, tasarımı yapılacak olan arazi ile alakalı tüm bilgilerin toplanması işidir. Bu analizler genellikle; arazi eğimi, yöresel iklim koşulları, zemin yapısı ve jeolojik özellikleri, arazinin doğal bitki örtüsü, manzara ve güneşlenme yönü, duyu organlarımızla algılayabildiğimiz etkenler, arazi sınırları ve o bölgenin sosyo-kütürel ve ekonomik durumu olarak düşünülebilir.
Arazi Eğim Ölçümü
Mevcut arazi formlarının ve eşyükselti eğrilerinin kağıda aktarılıp bu eğim oranlarının ölçüm cihazları ile ölçülmesi sonucu, uygulama alanlarının belirlenmesi işlemidir. Eğimli arazide tasarım ve uygulama, düz arazilere göre daha zorlu olacaktır. Yapmak istediğiniz her tasarım fikri için eğimli araziler sürekli bize engel problemler oluşturacak ve bu problemlerin çözümlenmesi için daha çok çaba ve emek sarf etmek gerekecektir. Yapı ve peyzaj projelerinde, eğimli araziler için daha fazla tasarım yapmak ve daha fazla araştırma yapmak gerekecektir. Arazi eğim ölçümü maliyet hesabı konusunda da önemli bir yere sahiptir. Alanda yapılacak olan kazı-dolgu işlemi ve teraslamalar maliyet pastasında büyük bir dilim olduğu için, doğru ölçüm ve hesaplama ileride yaşanabilecek mali sıkıntıların önüne geçebilir.
Yöresel İklim Koşulları
İnsanlar tüm hayatlarını fiziksel bir çevre içinde geçirmektedir. Her kentin her bölgenin iklim özellikleri birbirinden farklılık göstermektedir. Bu nedenle her iklim koşuluna ilişkin yapılacak olan tasarımlarda, iklimsel analiz değerleri ölçülmelidir. Metrekareye düşen yağış miktarı, gece-gündüz sıcaklık farkları, güneşlenme açısı hem bitkisel he de yapısal tasarımlar açısından oldukça büyük öneme sahiptir. İklim özellikle peyzajın önemli bir elemanıdır. Ve tasarımda dikkat edilen her kriterde bu eleman ön planda tutulmalı, önemsenmelidir. Özellikle peyzajda kullanacağımız bitki çeşitliliği ve iklimin insan faktörü üzerine olan etkileri, yapılacak olan tasarımlarda ciddi öneme sahiptir. iklim koşullarından olan alanın yağış alması ve rüzgar durumu ön plana alınarak yapılan tasarımlarda, doğal kaynakların korunmasına yönelik de etkiler oluşturduğu ve bu durumun ekonomik fayda sağladığı da tartışmasız bir gerçektir.
Zemin Yapısı ve Jeolojik Özellikler
Tasarım yapılacak olan alanın, jeolojik durumu ve topografyası proje yer seçimini etkileyecek en önemli parametrelerdendir. Bununla birlikte, planlama alanında yer alan toprak ve kaya gibi jeolojik malzemeler, bunların yatay ve düşey dağılımları, birbirleri ile olan ilişkileri, tabakalanma, kırık, çatlak, kıvrımlanma, eklem ve fay gibi yapısal özellikler; sertlik, geçirimlilik, deformasyon ve dayanım gibi jeoteknik özellikleri de, planlama içerisinde yer alacak yapılar ve bitkiler için yapılacak yer seçimini etkileyecektir. Planlama alanı içinde yapılacak olan temel kazıları, kanallar, teraslamalar ve bitki dikimleri için açılacak çukurlar jeolojik durumla bağlantılı olduğu için maliyet analizlerinde yine büyü öneme sahip bir unsurdur.
Arazinin Doğal Bitki Örtüsü
Yapılacak olan tasarımlarda, mekana göre bitkilendirme ve plantasyon büyük öneme sahiptir. Mekanın ihtiyaçları ve projenin ana aksları bitkilendirme projelerini oluşturmaktadır. Projelerde yapıların oturacağı taban alanları ve plantasyonlar oluşturulurken mevcut alanda bulunan bitkisel dokuya en az hasarı vererek oluşturmak projelerde ana prensip olmalıdır. Bu prensip dikkat edilerek tasarlanacak olan tasarımlarda, yine doğal plantasyonu korumak hem ekolojik denge hem de proje maliyetleri açısından büyük öneme sahiptir.
Manzara ve Güneşlenme Yönü;
Sürdürülebilir ve yenilikçi mimari tasarımlar ve bu tasarımlara ilişkin peyzaj projeleri tasarlanırken, gün ışığını en yüksek düzeyde kullanmak büyük öneme sahiptir. Tasarlanacak binaların güneşlenme yönüne göre cephelerinin belirlenmesi ve yerleşimi yapılacak olan bitkilerin güneş ihtiyaçları ile doğal manzara ile uyumları büyük öneme sahiptir. Tasarlanacak olan alana ilişkin doğal manzaranın peyzaj projesi ile bütünleşip, bu cephelerin binalardaki güneş kullanım ihtiyacına göre belirlenmesi gerekmektedir. Bu tarz tasarımlar, hem daha doğal ve sürdürülebilir projelerin ortaya çıkmasına, hem de görsel anlamda manzaranın devamlılığını sağlamaktadır. Ayrıca tasarım alanında hayatlarını sürdürecek tüm canlıların, temel güneşlenme ihtiyaçlarını sağlamış olur.
Duyu Organlarımızla Algılayabildiğimiz Etkenler
Duyu organlarımız ile öncelikle yapmamız gereken etken, proje alanına gidip proje ile alakalı gözemler yapmak olmalıdır. Bu gözlemler, proje tasarlama aşamasında bize yardımcı olabilecek her türlü detay olabilir. Alanın çevresinde yerleşim var mı, alan sınırları beli mi…vb. soruları gözlemleyerek detaylandırıp, bilgileri toplamamız gerekmektedir. Hissederek toplayacağımız bilgiler de vardır. Bunlar alanın güneşlenme açısı, rüzgarın esme yönü…vb. bilgilerdir.
Arazi Sınırları ve Tasarım Alanlarının Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Durumu
‘’Sosyal, kültürel etmenler sosyokültürel çevrenin öğeleridir. Bir topluluktaki sosyal ve kültürel yaklaşımlar, inançlar, gelenekler sosyokültürel çevreyi oluşturur. Ekonomik boyutlar ön plana çıkarılmak istendiğinde sosyoekonomik çevreden söz edilmektedir. Sosyal çevre bir grubun bireylerini etkileyen özdeş ya da benzer sosyal durumlar ve sosyal rollerin tümünü kapsamaktadır. Bireyin yaşadığı ya da eğitildiği kültürle, etkileştiği toplum ve kurumlardır.’’
Prof. Dr. Çağatay GÜLER
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalında Öğretim üyesi Prof. Dr. Çağatay GÜLER Sosyo-kültürel çevrenin ekonomik durumla ilişkisini ve insan psikolojisindeki etkisini bu şekilde tanımlıyor. Bu durum tasarımcılar için de önemli bir unsurdur. Bu önemli kriter niteliğinde yapılacak olan tasarımlar doğrultusunda, tasarım yapılacak olan bölgeye ilişkin daha geniş bir perspektifle düşünüp, projeleri yorumlamamıza ve bu etkiler ışığında daha kalıcı tasarımla ortaya çıkarmamız tartışmasız bir gerçektir.
