Dünyadan Örnek Okul Bahçesi Tasarımları

10 Mart 2021 10261 kez okundu Okuma süresi: 5dk, 38sn

Hızlı Git

Bu yazımda okul bahçesi ve oyun alanları anlayışına farklı bir bakış açısı getirecek olan tasarımlardan söz etmek istiyorum. Vereceğim örneklerdeki okul bahçesi tasarımları her yaştan öğrenci ve çevre sakinine hem eğitici hem öğretici alanlar oluştururken, iyi bir tasarımın nelerden oluşması gerektiği konusunda hepimizi bilgilendiriyor.

1. Sipoonlahti Okulu (Finlandiya)

Finlandiya bulunan Sipoonlahti Okulu’nun en önemli özelliği çok yönlü bir öğrenme ortamı olarak hizmet verirken aynı zamanda okul saatleri dışında bölge sakinleri için popüler bir açık alan olmasıdır. Okul bahçesi halka açık bir park gibidir; çitle çevrili değildir ve herkesin kullanımına sunulmuştur. Okul bahçesi tasarımında çeşitli bitki türleri, özenle seçilmiş renk ve malzemelerle oluşturulmuş etkinlik alanları bulunmaktadır. Bahçe, dört ayrı temaya ayrılmıştır: bilim, sanat, anlatım ve spor.

Okul bahçesi tasarımlarında kullanılan beton ve ahşap malzemeler, geri dönüşümle elde edilmiş malzemelerdir. Spor alanı, çok fonksiyonlu kelebek şeklindeki beton heykellere sahip kaykay dostu bir alan olarak tasarlanmıştır. Ayrıca bu alan, Fillandiya’da popüler yerel oyun olan hobbyhorse (çocukların at diye bindiği değnek) oyunu için okuldaki çocuklar tarafından tasarlanan yuvarlak bir arena oluşturur. Bunlara ek olarak okul bahçesi içerisinde tüm alandan gelen yağmur suyu akışı, ilginç bir öğrenme ortamı haline gelen bir sulak alana yönlendirilir. (1)

Proje Alanı: Sıpoo, Finlandiya

Yapım Yılı: İlk aşama 8/2019, İkinci aşama 2020

2. Risskow Okul Bahçesi Tasarımları (Danimarka)

Danimarka’nın Risskov şehrinde bulunan Risskov Okulu, 5-8 yaş arası çocuklar için ek bir bina ile genişletilmiştir. Binanın dış cephesine, zemin katla birinci katı birbirine bağlayan eğimli bir çocuk oyun alanı tasarlanmıştır. Tasarlanan çocuk oyun alanı içerisinde tırmanma ağı, oyun alanı, kaydırak, dinlenme alanı bulunmaktadır. Aynı zamanda tasarlanan bu alan, okulun futbol sahasına ve meydanına bakan kısmında oluşturulduğundan futbol izleyicileri için tribün haline gelmiştir.

Bu yazı da ilginizi çekebilir: Koruma ve Onarım Uygulama Projeleri Çalıştayı 2020

Tasarımda öncelik, işlevsellik ve doğallık olmuştur. Tırmanma alanları ve atlama çubukları için ekolojik kompozitler kullanılmıştır. Ayrıca ahşap ve çelik de kullanılan malzemeler arasındadır. Soğuk İskandinav ikliminde alanın çamurlanmasını ve şeklini kaybetmesini önlemek için eğimin olduğu bölgelerde suni çim kullanılmıştır.

Tasarlanan bu alanda fonksiyonlar birleşir ve farklı kullanımları esnek hale getirir. Böylelikle çocuklara hem fiziksel aktiviteler hem de sosyalleşmek için bolca fırsat sunar. (2)

Proje Alanı: Risskov, Danimarka

Yapım Yılı: 2019

3. Nightingale Primary School (İngiltere)

Proje, Londra Hackney bölgesindeki Nightingale İlkokulundadır. Tasarımda amaç sınırlı bir alanda sınıf dışında öğrenciler için eğitici ve eğlenceli alan oluşturmaktır. Alanda toplam altı adet açık alan bulunmaktadır bunlara ek olarak teraslarla yenilikçi bir tasarım anlayışı yakalanmaya çalışılmıştır. Bu anlayışla birlikte tasarım, okulun dahil olduğu site sakinleri ve öğrencilerin ihtiyaçları dengelenmeye özen gösterilerek oluşturulmuştur. Peyzajın bakımı da site içerisindeki konut gelirleriyle finanse edilmektedir.

Konsept olarak ‘Vahşi Yaşam’ seçilmiş ve öğrencilerden tasarım için fikirler alınmıştır. Birinci aşama olarak da hikaye kitaplarından ilham alınmış, kreş oyun alanı ve etrafındaki bitkisel peyzaj düzenlemesi bunun üzerinden tasarlanmıştır.

Odak noktası, çocukların yaratıcı olmalarıdır ve hayal güçlerini kuvvetlendirmeleri için bir manzara yaratmaktır. Oyun zamanları veya teneffüslerde ‘vahşi hayata’ adım atmaları istenmiştir. Tüm oyun alanlarında su oyunu kullanımı sanki bir nehirde seyahat ederek ‘vahşi hayata’ atılan adımın bir örneği olarak gösterilebilir. Ayrıca su oyununda birden fazla öğrenci tarafından kullanılabilen su pompaları, öğrencilerin grup etkileşimlerini ve takım çalışmasını teşvik etmede güzel bir oyun elemanı olmuştur.

Peyzaj tasarımının zor kısmı tüm alanların tüm yaş ve kitleye hitap ederken belli bir ahenk içinde olması ve konutlarla bağlantılı olmasıdır. Çeşitli dokular ve yaklaşımlarla binalar birbirlerine bağlanmıştır. Zemin kattaki korkuluklar, terastaki saksılar, cephedeki metal yapı ile eşleşir ve dokulu Londra tuğlası ile istinat elemanlarına uyum sağlar.

Bu yazı da ilginizi çekebilir: Peyzaj Mimarlığı Üzerine

Terasları yükseltmek, sakinler için bir seyir alanı ve mahremiyet hissi yaratır. Bitkisel peyzajda seçilen bitkiler dokuya uygun ve Hackney Down Park’ın manzarasını kapatmayacak şekilde seçilmiştir.

Proje Alanı: Hackney Downs, Londra, İngiltere

Yapım Yılı: 2014-2019

4. Kirkkojärvi School (Finlandiya)

Kirkkojärvi Okulu, Fillandiya’da bulunan Espoo Nehri Vadisi’nin kenarında yer almaktadır. Okul, nehir vadisi ve Kirkkojärvi Parkı’na doğru güzel bir gözlem noktası oluşturmaktadır. Okulun girişi vadiden bir kat daha yüksektir ve okul yapay bir yamaç üzerine otutturulmuştur. Buradaki amaç; Espoonjoki Nehri’nin sel sularından korumaktır.

Okulun birden fazla açık alanı bulunmatadır ve bu alanların yükseklikleri değişkenlik gösterir. İstinat duvarları, merdivenler ve amfitiyatro yükseklik farklılıklarını gizler.

İnşaat alanı, vadide önceleri gölün bulunduğu bir alan olduğu için toprak yumuşaktır ve yerlerde 20 metre kalınlığında bir kil tabakası vardır. Bu alana bir bir okul inşa etmek, oldukça zahmetli ve maliyetli bir durum olmuştur. İlk olarak alan stabilize edilmiştir ve kazıklar çakılmıştır.

Bahçe tasarlanırken kullanılan tasarımsal çizgiler yumuşak ve çoğunlukla da daireseldir. Böylelikle tasarım, bahçeye hareketlilik katmıştır ve insanlar üzerinde yönlendirici bir etkisi vardır. Daireler ziyaretçiyi ana girişe götürür ve binanın vadi tarafında da aynı tasarım devam eder.

Okul Bahçeleri binaların blokları arasında yer almaktadır. Alanda tırmanma halatı, salıncaklar ve eğime yerleştirilmiş kaydıraklar bulunmaktadır. Oyun bahçelerinin yanı sıra bir öğrenme bahçesi, ahşap malzemeden yapılmış açık oditoryum, spor alanı ve diğer spor aktiviteleri için alan da yer almaktadır. Okul bahçesi tasarımında o bölgeye özgü taşlar ve ortak ağaç türleri bulunmaktadır. (4)