Modern Kent Parkı Örneği: Sadovniki Park

Kent parkları, şehirlerin yoğunluğu ve yapaylaşmasına karşın, kentlerde yaşayan nüfusun dinlenebilecekleri ve vakit geçirecekleri bir kaçış yerleri olarak görülmektedir. Günümüzde nüfus yoğunluğunun fazla olduğu kentlerde birçok problemle karşılaşmaktayız. Gerek bu problemleri çözmek gerekse nüfusun refah ve mutluluğunu sağlamak, onlara kent içerisinde yeşil alanlar sunmakla mümkündür. Dünyanın yüzölçümü bakımından en geniş ülkesi olarak bildiğimiz Rusya’nın başkenti Moskova da zaman içerisinde kentleşmenin etkisinin görüldüğü şehirlerden biridir. Buna rağmen muhteşem kırsal ve kentsel peyzaj değerleri bulunduran Moskova şehri, kapladığı alanın %40’nın orman ve yeşil alanlardan oluşması ile dünyanın en yeşil şehirlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor ¹. Bugünkü yazımızda tarihi bir geçmişe sahip olan ve Moskova’da bir kent parkı Sadovniki Park’tan bahsedeceğiz. 

Tarihi Geçmişi

Türkçeye “Bahçeciler” olarak çevirdiğimiz Sadovniki kelimesi ile öncelikle Moskova’nın eteklerindeki küçük bir köyün ismi olarak karşılaşırız. 16. yüzyılda köyde yaşayan çoğu insanın bahçıvan olması ve kraliyet bahçelerinin ve çevresinin bakımı ile uğraşmalarından dolayı Sadovniki Köyü bu ismi almıştır. Yavaş yavaş büyümeye ve gelişim göstermeye başlayan bu küçük köy, meyve ağaçlarıyla ve insanların vakit geçirecekleri mekanlarla dolmuştur. 18. yüzyıla gelindiğinde Sadovniki Köyü, 1000’den fazla farklı türde meyve ağacının bulunduğu bir yere dönüşmüştü ². Zamanla insanların hayvancılık ve tarımla da ilgilenmesi bu küçük köyün gelişmesini sağlamıştır. 1989 yılında ise Sadovniki Bölgesi’ndeki Andropov Bulvarı’nda kamusal bir yeşil alan oluşmaya başlamıştır. 34 hektarlık bir alana yerleşen ve Sadovniki Park olarak adlandırılan bu kent parkının modern tasarımı ise mimarlık ofislerinin iş birliği ile 2014 yılında gerçekleştirilmiştir.

Tasarım Ekibi ve Hedefleri

Hem Moskova sakinleri hem de turistler tarafından oldukça sevilen ve ziyaret edilen Sadovniki Park’ın tasarımı İngiliz mimarlık ofisi LDA Design ve Rusya’daki bir peyzaj ofisi olan Alphabet City tarafından gerçekleştirilmiştir. Sadovniki Park’ın tasarımında ziyaretçilerin konforu ile oyun ve eğlence fikri arasında ilişki kurmak ve zengin bir bitkisel tasarım ve ekolojik deneyim yaratmak hedeflenmiştir. Proje kapsamında, Sadovniki Park ile Moskova şehrine farklı olanaklar sunmak isteyen tasarım ekibi, yeni ve kapsamlı bir yol ağı yaratmak ve şehre modern bir kent parkı kazandırmak gibi iki temel soruna odaklanmıştır ³.

Tasarım Bileşenleri

22 Eylül 2014’te açılışı gerçekleştirilen Sadovniki Park, içerdiği çocuk oyun alanları, dış mekân spor alanları, çiçek bahçeleri gibi mekanlar ile kentteki insanlara çeşitli olanaklar sunmaktadır. Uygulama süreci dört ay süren Sadovniki Park projesinde yürüyüş yolları onarılmış, bisiklet yolları ve parkları tasarlanmıştır. Ayrıca, park içerisinde iki adet voleybol sahası, tenis kortu, masa tenisi için bölümler, dans pisti, koşu parkuru, köpek gezdirme alanı ve Rusya’nın en iyi paten parkurlarından biri bulunmaktadır. Sadovniki Park içerisindeki çelik ve ahşaptan monte edilmiş ızgaralar, stilize edilmiş kemerler, Riga tarzında yapılan aydınlatma elemanları ve metal mimari formlar gibi donatılar Baltık mimarisine uygun tasarlandığı belirtilmektedir ⁴.

• 

• 

• 

• 

Riga Bahçesi

2005 yılında, Letonyalı mimarlar tarafından tasarlanmış ve Riga Bahçesi olarak adlandırılan bir bölüm parkın merkezine eklenmiştir. Düzenli bir forma sahip Riga Bahçesi, özellikle Letonya’nın eski Riga şehrini yansıtacak şekilde tasarlanmıştır. Moskova’nın kardeş şehirlerinden biri olan Riga’ya referans olacak şekilde, Riga Bahçesi içerisindeki yürüyüş yollarından birine eski Riga sokaklarının yazıldığı plakalar yerleştirilmiştir ⁵. Böylece bu tasarım kararı ile ortak sınırı bulunan iki ülke arasındaki sosyal ve kültürel bağ vurgulanmıştır.

• 

Parkın girişinde bulunan ve tasarımı Punto Design tarafından gerçekleştirilen bir uygulama ile de parkın kimliği vurgulanmıştır. Masif ahşap ve korten çelik malzeme kullanılan bu tasarımlarda Riga ve Kiril alfabesi ile yazılan Sadovniki ismigörülmektedir ⁶.

• 

• 

• 

Bitkisel Tasarım

Geçmişinde kraliyet bahçelerinin bakımı ile ilgilenen bahçıvanların bulunması, Sadovniki Park genelinde de bitkisel tasarıma ve bahçe bakımına son derece önem verilmesini gerektirmiştir. Park genelinde tasarlanan bahçelerde her mevsim farklı renk ve doku yaratacak şekilde farklı türde ağaçlar ve yabani otlar barındıran bitki grupları bulunmaktadır. Bu bitkilere örnek olarak nergisler ve çiğdemler, elma ağaçları, üvez ağaçları, kırmızı akçaağaçlar, gösterişli adaçayı ve peygamber çiçeği toplulukları gösterilmektedir ⁴.

• 

• 

• 

• 

Çocuk Oyun Alanları

Farklı yaş grubundan çocuklar için üç farklı çocuk oyun alanı bulunduran Sadovniki Park, her yaştan ziyaretçinin vakit geçirebileceği mekanlara sahiptir. Oyun ve spor alanlarına ek olarak Sadovniki Park içerisinde insanların yürüyüş ve koşu yapacağı parkurlar ve dinleneceği oturma alanları ve kafeler bulunmaktadır ⁵.

• 

• 

• 

• 

Zamanla kentleşmenin hâkim olduğu Moskova şehri içerisinde çevre dostu modern bir park olarak karşımıza çıkan Sadovniki Park, pek çok insanın ziyaret etmekten keyif aldığı kamusal bir alana dönüşmüştür. Aydınlatma elemanlarının, oturma birimlerinin, ızgara ve tabelalarının mümkün olduğunda doğal malzemeler ile tasarlandığı Sadovniki Park, sahip olduğu doğal peyzaj değerleri ile Kültür Bakanlığı tarafından da koruma altına alınmıştır ⁴.

• 

• 

Kaynaklar:

1. Wikipedia.org. 2020. “Rusya”. https://tr.wikipedia.org/wiki/Rusya. (Erişim Tarihi: 27.09.2020)
2. Tipings.com. “Park “Gardener” – a green area of ​​Moscow”. https://tipings.com/en/pages/44407. (Erişim Tarihi: 27.09.2020)
3. LDA-Design.co.uk. “Park Sadovniki: The ‘Gardeners’ Park’ blossoms”. https://www.lda-design.co.uk/wp-content/uploads/Park_Sadovniki_LDADesign_CaseStudy-1.pdf. (Erişim Tarihi: 27.09.2020)
4. Russia-ic.com. 2019. “Moscow Parks: Sadovniki (Gardeners) Park”. http://www.russia-ic.com/travel/cityhunter/5406/#.X25RdOomzIV. (Erişim Tarihi: 27.09.2020)
5. Landezine.com. 2014. “Sadovniki Park”. http://landezine.com/index.php/2014/11/sadovniki-park-by-lda-design-and-alphabet-city/. (Erişim Tarihi: 27.09.2020)
6. ArchDaily.com. “Public Space Architecture in Sadovniki Park | Punto Design”. https://www.archdaily.com/catalog/us/products/20208/public-space-architecture-in-sadovniki-park-punto-design. (Erişim Tarihi: 27.09.2020)