Yaşayan Bir Müze “Kenan Yavuz Etnografya Müzesi”
  1. Anasayfa
  2. Gezi Rehberi

Yaşayan Bir Müze “Kenan Yavuz Etnografya Müzesi”

0
Reklam Sponsoru

Özlem duyulan, doğup büyüdüğümüz yerlerin yeniden doğuş hikayesi

“Bu sadece benim hikayem değil, hepimizin hikayesi…”

diye anlatmaya başlıyor Kenan Yavuz. Doğduğu topraklara yeniden dönüş hikayesini bu sefer kendisi baştan yazıyor.

Bir köy evinin restorasyon çalışması ile başlayan serüven; sergi alanları, kültürel aktivite alanları, çay ocağı, kütüphane ve müze gibi yapılarla yavaş yavaş büyüyor. Köy halkının ziyaretleri ile başlayan serüven uluslararası ziyaretçileri konuk etmeye hazırlanıyor. Bunun için han projesi ile kullanıcılara Bayburt’u yaşama ve deneyimleme imkanı tanıyor.

Peki Neden Bu Yola Çıktılar ?

Değişmemesi gereken güzellikleri yansıtmak, toplumsal hafızayı tazelemek, kültürel zenginliklerimizi geleceğe taşımak… Asıl amaçlarının olduğunu ifade ediyorlar.

“Ziyaretçilerimizle birlikte; unutulan türkülere klipler çektik, köy düğünlerine ev sahipliği yaptık, kem eğirdik, gem güttük, buğday biçtik, tandır yaktık. Etnografya dediğin görmekle olmaz koklayacaksın, söyleyeceksin birebir yaşayacaksın dedik, yaşayan müze tasarladık.” şeklinde ifade ediyorlar.

Bu amaçlarına ulaştıklarının kanıtı ise 2020 yılında en çok ziyaret edilen müze olması ile kanıtlamışlardır. 2021 yılında Avrupa’nın en prestijli müze yarışması olan “Silletto Ödülü” ile başarılarını taçlandırmaktadırlar.

Mimari Açıdan İnceleme

Mimari açıdan da özü yansıtmak isteyen Yavuz ailesi, müze ve diğer yapıları geleneksel ötme taş duvar ile Bayburt’tun özünü yansıtacak kubbeler, dam ve tandır ocaklarına yer vermiştir. Müze alanı toplam 17 bölümden farklı kullanım tipolojilerine hizmet verecek şekilde tasarlanmıştır.

• Köyevi
• Açık Sergi Alanı
• Kapalı Sergi Alanı
• Bezir yağı Değirmeni
• Su Değirmeni
• Amfi Tiyatro
• Kütüphane/Toplantı Salonu/Masal Odası
• Tarım Aletleri Açık sergi Alanı
• Tarım Aletleri Kapalı Sergi Alanı
• Tandırlık
• Köy Meydanı
• Seyir Terası( Köyevi Damı)
• Modern Yaşama Geçiş Evi
• Konak
• Ahşap Salıncak
• Geleneksel Çocuk Oyun Alanları
• Mescit

Bu yazı da ilginizi çekebilir:  GARDENS BY THE BAY: Singapur’un Çılgın Projesi

Önemli Yapılar

Köy evi

Projenin başlangıcı olan köy evi Kenan Yavuz beyin doğup büyüdüğü ve üç kuşak geçmişi günümüze taşıyan evidir. Geçmişi ve geleceği birbirine bağlayan bir köprü olması için şuan da müze olarak kullanılmaktadır. Kenan beyin annesinin ifadeleri ile:

“16 yaşım da gelin geldim. Şimdi de 95 yaşındayım. Bu oda gelin geldiğim oda, çeyizlik dikiş makinam, gelinlik aynam… bu mutfak da tandır yakardık, ekmek pişirirdik, aş eylerdik”

diye tatlı şivesi ile anlatıyor.

Sergi Alanları

Her bir eşyanın hikayesinde, özü yansıtmak isterken özü yaşatıyorlar. Çünkü köyden topladıkları eşyaların hikayelerine de sahip çıkıyorlar. Sergiledikleri ürünlere sahiplerinin isimleri ile sergi alanları oluşturulmuş: Demirci Mehmet Usta, Nalbant ve at arabası imalatçısı İhsan Türemez vb.

“Bize gelen bizi yaşar, geçmişini yaşamak isteyen müzemize gelir. Yaşayan müze yaşatır.

Kenan yavuz

Tarım aletleri açık sergi alanı

Tarım arazileri arasın da kalan müze geçmişten günümüze tarım aletlerinin değişimini de sergilemekte. Aynı zaman da hasat döneminde ziyaretçilerle birlikte eski yöntemlerle buğday toplayıp , taş değirmende buğday öğütülmekte. Değirmende öğütülen buğdaydan un, tandırda pişen undan da ekmek…

Kapalı sergi alanları

Kapalı sergi alanında korunması gereken eski objeler, eski yaşam tarzları ve figürlere yer verilmekte.

Bezir yağı değirmeni

Günümüzde de sağlık sektöründe kullanılan bezir yağı geçmiş zaman da fiske ve gaz lambalarında da aydınlatma amaçlı olarak kullanılmaktadır. Bayburt keten tohumu üretimi için elverişli toprak yapısına sahip olması nedeni ile bir çok bölgede değirmenler ile karşılaşılmakta. Müze de yer alan değirmen sayesin de ziyaretçilere geleneksel üretim yöntemlerini yaşamalarına olanak tanımaktadır.

Su değirmeni

Müzede görsel olarak sergilenen su değirmeni, un fabrikalarına inat ekmeğin üretim serüvenini, verilen emeği ve işçiliği sergilemekte.

Bu yazı da ilginizi çekebilir:  Yağmur Bahçesi Nasıl Yapılır?

Kenan beyin açıklaması ile :

“İki tane su değirmeni vardı köyümde, ben çocukken.

Birinin adı:    Adil Dayı…

Diğerinin adı: Torun’un değirmeni. İkisi de yıkıldı, yok oldular. Yıkılan değirmenlerin malzemelerini toplayıp yeniden inşa ettim bu değirmeni. İsim vermedim değirmene. Yok olan tüm değirmenlerin hepsini temsil etsin istedim” diyerek önemini anlatıyor.

Proje kırsal hayatı ve geçmişteki üretim tekniklerini sergileyen, anlatan ve deneyimleten bir çok bölüm olduğu gibi kültürel, eğitim ve aktiviteler açısından da ziyaretçilerine yaşama, öğrenme ve deneyimleme imkanı sunmakta.

Dede Korkut ve Türk Kimliği Kütüphanesi ile Bayburt’tun tarihi kimliğini öğrenmelerini sağlamakta. Bayburt edebiyatının tasavvufi şair ve yazarlarına ait kitaplar bulunmakta. Türk kimliğinin klasikleri olan fikir, araştırma, roman ve çocuk masalları da unutulmamış. Bir kütüphaneden daha fazlası olarak toplantı ve masal odası olarak da kullanılmakta.

Yapılar arasın da yer alan köy meydanı “Buluşmak, hemhal olmak, muhabbet etmek idi köy meydanları…” kimi zaman düğünler, kimi zaman hüzünler paylaşılırdı bu meydanlarda. Etnograf müzesinde ise köy düğünlerine, hasat festivallerine ve benzeri aktivitelere ev sahipliği yapmakta.

Kenan Yavuz Etnoğrafya müzesi, müze anlayışına yeni bir boyut kazandırarak proje ve etkinliklerle yaşama deneyi sunmakta.

Başlıca Projeler

  • Bana Bayburtumu Geri Ver
  • Bayburt İçin Çal Bayburt İçin Söyle
  • Çini sergisi
  • Kapı Ve Tokmak Sergisi
  • Köyümün Çiçekleri Kitabı

Bir peyzaj mimarı olarak bulunduğumuz coğrafya da yer alan bitki türlerinin kullanımı, tespiti ve yaşam koşulları ilgi alanımıza girmekte. Yapılan bu proje ile yerel halk ve bilimsel tespitleri ortak bir payda da bizlere sunuyor. Bitkilerin doğal yaşam alanlarından fotoğrafları, halk dilinde ki isimlerine kitapta yer verilmiş. Dört seri halinde hazırlanan kitaplar bitki varlıklarımızın tanınması ve arşivlenmesine büyük katkı sağlamaktadır.

Bu yazı da ilginizi çekebilir:  Bahçelerde Kullanabilecek En İyi Çit Bitkileri Nelerdir?

Peyzaj mimarlığı ile ilişkisini irdeleyecek olursak :

Peyzaj sadece kentsel alanlarla sınırlı değildir. Bunun başarılı bir örneği kırsal peyzajda yer alan Kenan Yavuz Etnografya Müzesidir. Kırsal peyzaj elemanlarının başarılı kullanımı sonucunda Bayburt’tan Beşpınar Köyü’ne ekoturizm ve imece kavramı kazandırıldı. Bunun sonucun da yerel halkın iş dayanışmasının artmasını, yerli ürünlerin pazarlanmasını ve kültürel yapıların kaybedilmeden turstik bir bölge haline olmayı başarmışlardır.

Kısacası; özünü ararken, özümüzü yaşatacak nice projelere…

Yazı Kaynakları
Yavuz ailesine destekleri için teşekkürler.

Fotoğraf çekmeyi ve yeni yerler keşfetmeyi severim. Kültürel ve tarihi geziler yapar, gezdiğim yerler hakkında bilgi toplarım. Doğa ve Bitkilerle aram iyidir.

Yazarın Profili

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir