Nerium Oleander – Zakkum Bitkisi ve Özellikleri
  1. Anasayfa
  2. Peyzaj Bitkileri

Nerium Oleander – Zakkum Bitkisi ve Özellikleri

0
Reklam Sponsoru

Bu ay sizlere zakkum bitkisini tanıtmak istiyorum. Zakkum ağacının Latince ismi “Nerium oleander”dır. Zakkum , Apocynaceae familyasından Haziran-Eylül ayları arasında beyaz, pembe renklerde çiçekler açan 2-5 m yüksekliğine ulaşabilen, çalı, ağaçcık, ağaç formunda olabilen zehirli bir bitki türüdür. Uzun süre üzerinde kalan çiçekleri ile evrenin en güzel görüntülerinden birini oluşturur. Benim için zakkum yaşadığım şehre kimlik kazandıran, Adana’yı düşününce zihnimde ilk beliren bitkilerden birisi. Uzun yolculukların sonuna yaklaşırken camdan gördüğümde tanıdık topraklardayım artık, evime geldim hissinin içime yayılmasının görseli kendisi.

zakkum bitkisi

BİLİMSEL SINIFLANDIRMA

  • Alem: Plantea
  • Şube: Magnoliophyta
  • Sınıf: Magnoliopsida
  • Takım: Gentianales
  • Familya: Apocynaceae
  • Botanik Adı: Nerium
  • Türkçe Adı: Zakkum

MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ

  • Gövdeleri dik, esmer renkli ve silindir şeklindedir. Yaprakları mızrak şeklinde, kısa saplı, karşılıklı veya üçlü dairesel durumlarda dizilmiştir. Çiçekler, yalancı şemsiye durumunda toplanmış, güzel kokulu, büyük çiçeklerin sapları tüylü ve oldukça kısadır.
  • Çiçek salkımları, pembe, beyaz veya sarımsı tonlarda 3-5 cm çapında çok sayıda kokulu çiçeklerle birlikte corymbiform terminal zillerinde gruplanmıştır. İlkbaharda sık çiçek açar.
  • Meyvesi, iki köklü, tüylü, 8-15 cm uzunluğunda, kırmızımsı kahverengi renkli, dik, iğ şeklinde bir baklagildir. Bu meyve kuruduğunda parçalanır, açıldığında 4-7 mm uzunluğunda kahverengi renkli çok sayıda tüylü tohum salar.
  • Çoğunlukla birden fazla gövdelidir. Gri ve çatlaksız gövde 20-25 cm çap yapabilir.
  • 4 metre civarı genişler.
Beyaz Zakkum

ZAKKUM AĞACI ÖZELLİKLERİ

Çalı gibi bir bitki olan zakkum, susuz kalmazsa bir kaç yıl içinde 2 metre hatta 5 metre boya sahip olabilir. 
Evde de yazın bol güneş göreceği şekilde dışarıda bırakılmak koşuluyla yetiştirilebilir. Soğuğa dayanıklıdır. 
Koku olarak hoş ve zarif bir kokuya sahiptir. Yazın çiçekleri açar ve sonbaharın sonuna kadar çiçekler dallarında kalır. 
Kışın uzun -13 dereceye kadar soğuklarda genç yaprakları dökülerek, yaprak azalmasıyla soğuğa dayanıklılık gösterir.

Bu yazı da ilginizi çekebilir:  Esplanade Park: Su Ve İnsanı Buluşturan Kıyı Projesi

 Oldukça dayanıklı bir ağaç olan zakkum, hızlı şekilde büyür. Hemen hemen her toprak türüne uyum sağlar. bakımı oldukça kolaydır. Yaprak dökmez. En çok sevdiği toprak türü alüvyonlu topraklardır. Susuzluğa karşı çok dayanıklıdır. hem sıcağa hem soğuğa karşı adaptasyon sağlar.

Ne kadar çok güneş görürse o kadar genç yapraklar ve bol çiçeklerle büyümesine devam eder.
Zakkum, özellikle yetişkin zakkumlar çok su istemez. 
Fakat yaz aylarında toprak kuru bırakılmamalı, uygun sulama ile daha çok tohum dolayısıyla çok çiçek açması sağlanmalıdır. 
Yeni dikilen zakkumlar için ilk iki yıl sulamaya dikkat edilmesi gerekir. 
Evde saksıda yetiştirilen zakkumlar için de, balkon gibi açık yerlere konularak güneş alması sağlanmalı sulamaya da dikkat edilmesi gerekir. 
Sulama için izlenecek en etkin yöntem; yaz mevsiminde toprağın kuru olduğu zaman direk sulama yapılmalı, kışın az sulanmalıdır.

Aşılama tekniği ile aynı ağaç üzerinden çeşitli renkler elde etmek mümkündür. Çok sayıda varyetesi ve 50’ye yakın rengi vardır. Şehir kirliliğine dayanıklıdır.

 Görüntüsü ile görsel şölen sağlasa da meyveleri zehirlidir. Bu nedenle zakkum yetiştirilen alanlarda bitkiyle ilgilenecek insanların bilinçli davranması gerekir. Konut bahçelerinde peyzaj düzenlemelerinde kullanımında çocukların ve hayvanların ulaşılabilirliğinin sınırlandırması gerekmektedir. aksi takdirde ciddi zehirlenmelere sebebiyet verebilir. Halk arasında zehrinden dolayı zıkkım ağacı olarakta bilinir. Ayrıca halk arasında bir inanışa göre bu bitkinin cehennem ehlinin yiyeceğinin olduğuna inanılır.

ZAKKUM NEREDE YETİŞİR

Ilıman iklim sevdiği için ülkemizin kıyı kesimlerinde sık görülür. Ege,Akdeniz, Marmara.

Dere yataklarında su kenarlarında, kayalık alanlarda, yol kenarlarında, açık arazilerde sahil şeritlerinde kendiliğinden yetişebilir.

 ZAKKUM BİTKİSİ ÜRETİMİ

Tohum, çelik ve daldırma ile üretilir.

Tohumlar sonbaharda meydana gelen tohum içeren kapsüller açıldıktan sonra toplanır. Tohumlar bir kalbur üzerine sürtülerek kabuğun büyük bir kısmının çıkması sağlanır. Bu şekilde elde edilen tohumlar başka herhangi bir şey yapılmadan kasalara dikilir.

Bu yazı da ilginizi çekebilir:  Işık ve Ses Enstalasyon Sanatı ve Dünyadan 5 Önemli Örneği

Bitkinin köklerine yakın kısımlarından filizler keserek su içerisinde köklendirip sonrasında ekebilirsiniz.

Daldırma ile üretimde ise adi daldırma yöntemi uygulanır.

Basit ya da adi daldırma, bir dalın toprağa doğru bükülmesi, toprağa gelen kısmının toprak veya başka bir köklendirme materyali ile örtülmesi ve dalın ucunun topraktan dışarı çıkarılması şeklinde uygulanmaktadır.

SULAMA

Yetişkin zakkumlarda sulama pek gerekmez ama yaz aylarında susuz bırakmazsanız daha çok çiçek tomurcukları oluşturup daha fazla çiçek açar. Yeni dikilen zakkumları ilk iki yıl toprak uzun süre kupkuru kalmayacak şekilde sulamaya dikkat edin. Saksılarda ise sulama daha dikkat ister. Yaz -kış toprak kupkuru kalmamalı. Yazın gelişim zamanında toprak üst yüzeyi biraz kurudukça sulayın. Kışın daha seyrek.

BUDAMASI

Dekoratif, güzel çiçek açan zakkumların düzgün gelişimi için budama gerekir.

Bol çiçeklenmesi için bitkinin kuruyan dallarının ve uç kısımlarının düzenli aralıklarla budanması gerekir.

Budama için ideal zaman eylül ayından ekim ayının başına kadardır. Bu, baharda büyümelerini teşvik eder. Dalları keserken, bunu 3―4 yapraklı düğümlerin hemen üzerinde yapın. Dalın düğümü, yaprakların dalın kendisinden büyüyeceği yerdir. Alanı kestikten sonra oradan yeni dallar çıkacak ve bu yeni dalların sonunda çiçeklerin gelişme şansı olacaktır.

ZAKKUM BİTKİSİ ZARARLILARI

  • Kabuklu bit gibi zararlılar için konakçı bitki olabilir. Bu durumların önüne geçmek için bitki iyi gözlemlenmeli ve gerektiği durumlarda zararlılara karşı ilaçlama yapılmalıdır.
  • Sarı yaprak bitleri taze dalları ve yaprakları sararlar. Bitlerin yaptığı tahribatlar mantar ve bakteri hastalıklarına dönüşerek bitkinin ölmesine sebebiyet verebilir.
  • Örümcek akarları: Küçük ışık lekeleri, sararma ve düşen yapraklar ile hassas örümcek ağları, bitkilerin  örümcek akarı  tarafından saldırıya uğramış olabileceğinin bir işaretidir .
  • Görülebilecek diğer zararlılar, yün ve et böceği, kuru çürüklük
Bu yazı da ilginizi çekebilir:  Weiliu Sulak Alan Parkı

PEYZAJDA KULLANIMI

Zakkum bitkisi uzun süren çiçekleri ve herdem yeşil olma özelliğiyle değerlidir.

  • Çit bitkisi olarak kullanıma uygundur.
  • Dar sokaklarda yol ağaçlandırması için kullanılabilir.
  • Park ve bahçelerde soliter veya gruplar halinde kullanılır.
  • Rüzgar perdesi olarak kullanılmaya uygundur.
KAYNAKÇA
1.Web Sitesi:https://tr.warbletoncouncil.org/adelfa-1908 ,Erişim tarihi 27/06/2021
2.Web Sitesi:https://azbitki.com/zakkum,Erişim tarihi 27/06/2021
3.Web Sitesi: https://tr.httpstonecropgarden.org/1394, Erişim tarihi 27/06/2021
4.wEB Sitesi:https://www.karadenizfidancilik.com, Erişim tarihi 27/06/2021
5.Web Sitesi:https:http://defteriniz.com/zakkum-nerium-yetistiriciligi-sus-calilari-peyzaj/23559, Erişim tarihi 06/07/2021


E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir