1995 yılında Tekfen Holding’in ve TEMA vakfının kurucularından biri olan Ali Nihat Gökyiğit’in kaybetmiş olduğu eşi Nezahat Gökyiğit’in anısına kurulmuş bir hatıra parkı olarak hayatına başlıyor aslında Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi. Hikayesi çok güzel olan bu hatıra parkı, sevgi ve vefa tohumlarının atılmasıyla zamanla filizlenip, muhteşem bir bahçeye dönüşüyor.
İlk başlarda bu alanda bitki yetişmez, vazgeçin ısrarlarına rağmen Nihat Gökyiğit vazgeçmiyor, alanda toprak iyileştirme çalışmaları yapılıyor, yaklaşık olarak 50.000 ağaç dikiliyor, bu karayollarının ortasındaki alan zamanla bir cennet köşesi halini alıyor. Kendine söylem olarak da ‘Otoyola İnat, Doğal Hayat‘ı belirliyor, tabi bu zamanla etrafında betonlaşmanın artmasıyla beraber ‘Betona İnat, Doğal Hayat‘a dönüşüyor.
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi (NGBB), yaklaşık 50 ha büyüklüğünde, Anadolu Otoyol kavşağında yer alan bir bahçe. Etrafı karayolları ile çevrili. Genelde yoldan geçerken sadece tabelalarını gördüğünüz bu bahçe, içeri girdiğinizde adeta sizi büyülüyor. Ayrıca bu özelliği ile de Türkiye ve Dünya’da hala ilk ve tek. Otoyol kenarında bulunması nedeniyle bu 50 ha alan yollarla bölünmüş durumda ve bu bölünen her bir alana ada ismi verilmiş. Bu şekilde oluşan tam 11 adası mevcut, bunların 8 tanesi ziyaretçilerin kullanımına açık. Adaların ismi ise; Merkez Ada, Ertuğrul Adası, Mesire Adası, İstanbul Adası, Arboretum Adası, Meşe Adası, Anadolu Adası ve Trakya Adası.
Bu bahçenin ilginç özelliklerinden birisi de yollarla bölünmesinden kaynaklı adalar arasındaki geçişlerin yolların altındaki tünellerden ve yolların üstünde inşaat edilen köprülerden sağlanıyor olması.
NGBB Köprüler 
NGBB Tüneller
Peki botanik bahçesi ne, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’ni diğer park ve bahçelerden ayıran en önemli özelliği ne?
Botanik bahçeleri, canlı bir laboratuvar olarak bitki ve tohumlar yoluyla nesli tükenmekte olan türler için çalışma ve doğal koruma için bir alan sağlarlarken, aynı zamanda ziyaretçileri hoşnut edici büyüleyici bir süs bahçesi olurlar ve bitki dünyasının sayısız formuyla tanıştırırlar ziyaretçileri (Muşdal, 2019). En güzel tanımı ise Dünya Botanik Bahçeleri Birliği Başkanı da olan, İngiliz botanikçisi V. Heywood yapmıştır ve “Dünyanın doğal ve kültür bitkilerini bahçenin amaçlarına uygun olarak belli bir düzen içinde yetiştiren, bunları çocuklara, öğrencilere ve halka tanıtarak onları eğiten bitkiler üzerinde değişik amaçlı bilimsel araştırmalar da yapan kuruluşları” botanik bahçesi olarak tanımlamıştır (Ekim, 2017).
Botanik bahçeleri birer yeşil üniversite, araştırma enstitüsü niteliği taşımaktadır. Bitki koruma, araştırma ve öğretme temel amaçları haline gelmiştir. Ziyaretçilerin gelmesini sağlayabilmek için bünyelerinde sayısız süs bahçeleri bulundurmaları ve rekreatif ihtiyaçların giderilmesini sağlamaları ile diğer park ve bahçelere benzelerse de, bitki koruma ve öğretme işin içine girince farklılaşırlar. Bünyelerinde muhakkak, sayısız iyi belgelenmiş bitki koleksiyonları, kurutulmuş bitki örneklerinin saklandığı herbaryumu, muhteşem kitap zenginliğine sahip kütüphaneleri, üretim yapan seraları ve sayısız öğretici eğitim ve atölyeleri bulundururlar.
Üretim Serası 
NGBB Kütüphanesi 
NGBB Herbaryumu
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi bünyesinde şu an için tür sayısı 2000’i aşmış durumdadır. Yaklaşık 12.000 adet bitki örneğine sahip bir herbaryumu ve yaklaşık 6000’e yakın kitabı olan bir kütüphanesi de mevcuttur. Soğanlı bitkilerin, faydalı bitkilerin, kuraklılığa ve tuzluluğa dayanıklı bitkilerin, kaya bitkilerinin, odunlu bitkilerin, meşelerin, ortancaların, bodur koniferlerin, bambuların, meyve çeşitlerinin, su bitkilerinin, çit bitkilerinin, eğreltilerin, kaktüslerin ve kumul bitkilerinin sergilendiği zengin bitki koleksiyonları da vardır. Ayrıca bu koleksiyonlara ve içerisinde yer alan bitkilere de gerekli bilgilendirme ve etiketleme yapılmıştır.
NGBB Koleksiyon Bilgilendirme Levhaları 
NGBB Ağaç Etiketleri
Türkiye’de botanik bahçesi kimliğinin gerekliliğini en iyi şekilde yerine getiren, bu konuda en aktif botanik bahçesi olan NGBB ise iyi belgelenmiş bitki koleksiyonları, muhteşem bitki çeşitliliği ile sadece Türkiye de değil, ülkemizi Dünya’da da gururla temsil eden bir botanik bahçesi haline gelmiştir.
Eğer hala gelmediyseniz, daha fazla şey kaçırmadan bir gününüzü ayırıp, bu saklı cenneti gezebilirsiniz…
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Girişi
KAYNAKLAR
- Ekim, T., 2017, Botanik Bahçeleri ve Önemi, Z Dergisi, Sayı:1, Sayfa: 124-131.
- Muşdal, N.S., 2019, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Örneğinde Botanik Bahçeleri Planlama ve Tasarım İlkeleri Üzerine Araştırmalar, İstanbul Cerrahpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- NGBB Arşivi, 2019.
